Το «Γεφύρι του Κόπανου», το οποίο γεωγραφικά βρίσκεται στις όχθες του Ευρώτα στα χωριά Καραβάς και Κλαδάς, υπήρξε η σπουδαιότερη γέφυρα του ιστορικού μας ποταμού από τα μέσα του 18ου έως και την αρχή του 20ου αιώνα.
Χτίστηκε το 1749 από τον αρχιμάστορα Ιωάννη Κόπανο, από τον οποίο πήρε και το όνομά του. Το γεφύρι ήταν πέτρινο, με τρία τόξα από τα οποία το μεσαίο ήταν μεγαλύτερο και τα δυο πλάγια μικρότερα και χαμηλότερα στον ποταμό.
Το «Γεφύρι του Κόπανου» ήταν ιδιαίτερα σημαντικό αφού συνέδεε τον μοναδικό καρόδρομο που οδηγούσε από τον Μιστρά στην Τεγέα και για τον λόγο αυτό έχει παραμείνει γνωστό ως τις μέρες μας. Μάλιστα, σε αρκετά βιβλία συναντάται ως η γέφυρα του Ευρώτα ή γεφύρι του Μιστρά.
Το 1902, ύστερα από μεγάλη πλημμύρα του Ευρώτα, και κατόπιν σύγκρουσης μεγάλου παρασυρόμενου κορμού δέντρου με το γεφύρι εκείνο γκρεμίστηκε. Απέμεινε μόνο μέρος του ενός τόξου και της βάσης στην όχθη από την πλευρα του Κλαδά.
Μάλιστα, υπάρχουν και σχετικοί θρύλοι που συνοδεύουν το γκρέμισμα του Γεφυριού. Σύμφωνα με αυτούς μια νεράιδα που κατοικούσε στα θεμέλια του γεφυριού δεν άκουσε το θόρυβο του νερού που κατέβαινε ορμητικά στην κοίτη του Ευρώτα και πνίγηκε. Από εκείνη την νύκτα το γεφύρι είναι χάλασμα και δεν το έφτιαξε κανείς ξανά. Τις άγριες νύκτες ακούγονται μυστηριώδεις κραυγές. Είναι οι θρήνοι της νεράιδας που δεν πρόλαβε να στηρίξει τα θεμέλια της γέφυρας. Τις νύκτες όμως με φεγγάρι ακούγεται ένα γλυκό τραγούδι. Είναι η νεράιδα που θυμάται τις περασμένες όμορφες βραδιές.
Η περιοχή περιμετρικά του Γεφυριού διακρίνεται για την ιστορικότητά της. Δίπλα από του Κόπανου το γεφύρι διακρίνεται αρχαίο λατομείο, ενώ υπάρχει ο βυζαντινός ναός του Αγίου Δημητρίου αντίστοιχος με τις εκκλησίες του Μιστρά (ο οποίος, όμως, δεν διακρίνεται λόγω της οργιώδους βλάστησης που τον έχει καλύψει). Η περιοχή νότια της γέφυρας ονομάζεται «Θρόνος του Γελαδάρη», διότι εκεί υπάρχει πέτρινο σκαλιστό κάθισμα (θρόνος) που αναπαυόταν ο Τούρκος αξιωματούχος προϊστάμενος των κοπαδιών αγελάδων, ο οποίος είχε εκεί τους στάβλους του. Ανατολικά του γεφυριού ο πυργος του πασά της περιοχής Κούρτη.
Το γεφύρι του Κόπανου είναι γνωστό στην περιοχή και με το όνομα «γεφύρι Κοπανίτσα». Αν και με το όνομα Κοπανίτσας υπήρχαν προεστοί στο Μιστρά επί τουρκοκρατίας, εν τούτοις δεν προκύπτει από πηγές πως η γέφυρα «μετονομάστηκε». Είναι πολύ πιθανόν, όμως, η ονομασία Κοπανίτσα να προήλθε από παράφραση του ονόματος Κόπανος μέσα από την προφορι-κότητα των ετών και των αιώνων. Εν τούτοις με το Γεφύρι του Κόπανου έχει συνδέσει το όνομά του ένας άλλος πρόκριτος της περιοχής, ο Παναγιώτης Κρεββατάς, ο οποίος δολοφονήθηκε σε ενέδρα το Νοέμβριο του 1822 καθώς διέσχιζε έφιππος τη γέφυρα, από τους αδερφούς Γιατράκους, όπως λέγεται, για να πάρουν εκείνοι την αποκλειστική δύναμη της επαρχίας.
Το εν λόγω γεφύρι, λόγω της σπουδαιότη-τάς του, της τεχνοτροπίας του και της ιστορικής και λαϊκής παράδοσης που το συνοδεύουν, αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα σύγχρονα μνημεία της περιοχής μας. Δυστυχώς, όμως, σήμερα έχουν απομείνει μονάχα ελάχιστα κατάλοιπα του ιστορικού αυτού γεφυριού στις όχθες του ποταμού από την πλευρά του χωριού Κλαδάς, τα οποία είναι καλυμμένα από πυκνή βλάστηση.
Τα τελευταία χρόνια με τη διάσωση και ανάδειξη του Γεφυριού του Κόπανου έχει ασχοληθεί ενεργά ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καραβά. Κι αυτό όχι μόνο γιατί έχει χρέος ως πολιτιστικός σύλλογος απέναντι στην ανάδειξη της τοπικής πολιτισμικής κληρονομιάς, αλλά και διότι το Γεφύρι του Κόπανου αποτελεί το έμβλημα του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά από ιδρύσεώς του (1983) έως και σήμερα.
Μάλιστα, με ανοικτή επιστολή του τον Απρίλιο του 2012 το Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά απευθυνόμενο στους τοπικούς ΟΤΑ, αξιωματούχους και φορείς είχε παρουσιάσει κι αναδείξει το θέμα της αξιοποίησης του ιστορικού Γεφυριού, προσελκύοντας απροσδόκητα το ενδιαφέρον και τη συμπαράσταση του Κέντρου Μελέτης Πέτρινων Γεφυριών (ΚΕΜΕΠΕΓ) και του Αρχείου Γεφυριών Πελοποννήσου (ΑΓΠ).
* Το αφιέρωμα δημοσιεύτηκε στο 1ο φύλλο της εφημερίδας «Το Γεφύρι» τον Οκτώβριο του 2014
Ακολουθήστε μας
