Από το 1974 μέχρι και το 2009 η Ελλάδα εμφάνιζε κάθε χρόνο ελλειμματικούς προϋπολογισμούς. Δηλαδή, παράγαμε όλοι μαζί ως χώρα 100 και ξοδεύαμε πολλά περισσότερα. Αυτά τα «περισσότερα» που ξοδεύαμε ή κατά άλλους «σπαταλούσαμε», καλύπτονταν με «δάνεια». Τα δάνεια κάθε χρόνο αυξάνονταν, οι τόκοι «τρέχανε», με αποτέλεσμα, το χρέος της Ελλάδας να έχει φτάσει στα 320 δις ευρώ το 2009 και σε μια μόλις χρονιά, να έχουμε έλλειμμα στο ΑΕΠ 15%. Δηλαδή παράγαμε 100 και ξοδέψαμε 115 όλοι μαζί σε μια χρονιά.

Η ιστορία γνωστή από το 2010 μέχρι και σήμερα. Οι «αγορές» δεν θέλανε να μας δανείσουν ξανά, ή για την ακρίβεια μας δάνειζαν με επιτόκια πολύ υψηλά, με αποτέλεσμα η χώρα να βρεθεί στα «βράχια» και να υπογράφουμε το ένα «μνημόνιο» μετά το άλλο. Το ΔΝΤ, η ΕΚΤ και η ΕΕ, έτρεξαν να «σώσουν» την Ελλάδα ώστε να μην καταρρεύσει και από τα 320 δις ευρώ που χρωστάγαμε στο τέλος του 2009, φτάσαμε σχεδόν στο τέλος του 2016 να χρωστάμε πάλι 320 δις. Ευτυχώς που μας «έσωσαν»…

Αυτό που περιγράφουμε παραπάνω είναι το λεγόμενο «εξωτερικό χρέος» που έχει η χώρα προς τους δανειστές. Εκτός όμως από το εξωτερικό χρέος της χώρας, υπάρχει και ένα άλλο χρέος, το λεγόμενο «ιδιωτικό χρέος» των πολιτών, προς τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, εφορία, ΔΕΚΟ κτλ.

Εκεί η εικόνα είναι απογοητευτική. Είναι σαν να έχει πέσει μια πυρηνική βόμβα στην εσωτερική αγορά και να έχει διαλυθεί το σύμπαν. Δεν υπάρχει ούτε ένας δείκτης της πραγματικής οικονομίας, που όχι να εμφανίζει βελτίωση, αλλά έστω να έχει σταθεροποιηθεί.

Κατ’ αρχήν, οι καταθέσεις στις τράπεζες από τα 243 δις στο τέλος του 2009 έχουν μειωθεί στα 120 δις, εμφανίζοντας μείωση 50%. Τα λεγόμενα «κόκκινα δάνεια» που εμφανίζουν υστέρηση άνω των τριών μηνών από το 4% και 5% του 2009 είναι πλέον στο 45% και μαζί με αυτά που εμφανίζουν υστέρηση λιγότερο από 90 ημερών, αγγίζουν το 50%.

Τα χρέη προς τις εφορίες από τα 30 δις του 2009, αγγίζουν πλέον τα 93 δις ευρώ, και κάθε μήνα αυξάνονται κατά 1,1 δις ευρώ, νέα ληξιπρόθεσμα χρέη. Το ΦΠΑ από 18% που ήταν έχει αυξηθεί στο 24%, με ολοένα και περισσότερους επιχειρηματίες να μπαίνουν στον πειρασμό να μην κόψουν αποδείξεις, ώστε να καλύψουν τα ημερήσια έξοδά τους.

Τα ασφαλιστικά ταμεία, παρά τις συνεχείς μειώσεις αρχικά από χρονιά σε χρονιά και τώρα τελευταία από τρίμηνο σε τρίμηνο, κόβουν τις συντάξεις στους συνταξιούχους, αλλά παραμένουν στο «βαθύ κόκκινο». Την ίδια ώρα τα χρέη των πολιτών προς την ΔΕΗ φτάνουν τα 3 δις ευρώ, με την αξία της μετοχής της ΔΕΗ στο χρηματιστήριο να μην ξεπερνά τα 700 εκ ευρώ!!

Ο πληθυσμός της χώρας έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά 300.000 πολιτών, με τους θανάτους να είναι περισσότερες από τις γεννήσεις, αλλά και τα νέα παιδιά της χώρας να μεταναστεύουν όσο το δυνατόν μακριά για την αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλον.

Ο τουρισμός εμφανίζει αύξηση την τρέχουσα χρονιά, όμως τα έσοδα υποχωρούν. Οι πωλήσεις βασικών αγαθών στα μεγάλα “supermarket” εμφανίζει μείωση άνω του 7% στους πρώτους εννιά μήνες της χρονιάς.

Την ίδια στιγμή, οι νέοι άνθρωποι και γενικότερα ο «κόσμος» ΔΕΝ επιστρέφει στα χωριά και την ύπαιθρο όπως κάποιοι θέλουν να υποστηρίζουν. Απλό παράδειγμα, η Ελλάδα καταναλώνει 1.300.000 τόνους αγελαδινού γάλατος και κάθε χρόνο εμφανίζει νέα μείωση στην παραγωγή. Παράγουμε λιγότερο από 600.000 τόνους κάθε χρόνο, τα υπόλοιπα τα εισάγουμε, και φέτος οι ειδικοί αναμένουν μείωση της τάξεως του 10% με 20%, καθώς μια ασθένεια, η οζώδους δερματίτιδα, αλλά κυρίως το κόστος παραγωγής είναι δυσβάσταχτο για τους Έλληνες παραγωγούς και αγρότες.

Συμπερασματικά, το εξωτερικό χρέος της χώρας έχει σταθεροποιηθεί στα 320 δις ευρώ όλα αυτά τα χρόνια, αλλά η Ελλάδα αργοπεθαίνει μέρα με την ημέρα. Είναι θέμα χρόνου να «σκάσει» η βόμβα των Ελλήνων υπό το βάρος του εσωτερικού της χρέους.

Τικ-τακ, τικ-τακ, η «βόμβα» σκάει…. Ακούει κανείς;;;!!!

Στράτης Σαραντάκος, Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής, Ιδρυτικό μέλος της “Karavas Farm”

* δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Το Γεφύρι» του Δεκεμβρίου 2016