Ο Καραβάς βρίσκεται περίπου 5χλμ βόρεια της Σπάρτης και απλώνεται στους πρόποδες του Ταϋγέτου, πλάι στον ιστορικό ποταμό Ευρώτα. Η έκτασή του καλύπτεται στα ημιορεινά από απέραντους ελαιώνες, ενώ στον παραποτάμιο κάμπο από μπαχτσέδες με πορτοκαλιές. Κεντρικά, τον διασχίζει ο παραπόταμος του Ευρώτα, Περδικάρης.

Οι κάτοικοί του ασχολούνται κατά βάση με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ αρκετοί δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή της Σπάρτης ως υπάλληλοι, έμποροι, βιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες και πωλητές λαϊκής αγοράς. Στην καραβιώτικη γη παράγονται κυρίως ελιές, ελαιόλαδο και πορτοκάλια, ενώ ονομαστά είναι τα μελισσοκομικά προϊόντα του Πέτρου Κατσή. Παλαιότερα στο χωριό λειτουργούσαν ένα ελαιουργείο, των Δημητρίου και Νικολάκη Καρμοίρη, και δύο τυροκομικές μονάδες των Γεωργίου Περδικλώνη και Γεράσιμου Καλλιακούδη.

Διοικητικά ο Καραβάς είναι συνοικισμός, αποτελούμενος από τρεις οικισμούς, ο καθένας εκ των οποίων ανήκει σε διαφορετική Κοινότητα! Πιο συγκεκριμένα, ανήκει στις κοινότητες Λογγάστρας, Σουστιάνων και Τρύπης, οι οποίες υπάγονται στη Δημοτική Ενότητα Μυστρά (πρώην Δήμος Μυστρά) του Δήμου Σπάρτης. Ύστερα από την τελευταία απογραφή του 2001 μετρά 194 μόνιμους κατοίκους, αριθμός που σήμερα υπολογίζεται πως έχει μειωθεί δραματικά.

Ιστορικά στοιχεία
Δεν υπάρχουν σαφή ιστορικά στοιχεία για το πότε κατοικήθηκε ο τόπος όπου σήμερα βρίσκεται ο Καραβάς, ούτε για την προέλευση της ονομασίας του. Για πρώτη φορά το όνομα Καραβάς συναντάται σε κάποια εκδοχή επανίδρυσης του χωριού Τρύπη, σύμφωνα με την οποία τον 14ο αιώνα, μία επιφανής οικογένεια που εκδιώχθηκε από τη βυζαντινή καστροπολιτεία του Μυστρά, έπειτα από κάποια περιπλάνηση στη θέση «Καραβάς», εγκαταστάθηκε στη σημερινή Τρύπη και ίδρυσε οικισμό. Αργότερα, σύμφωνα με αφήγηση του Bory de Saint-Vincent, επικεφαλής της Γαλλικής αποστολής που το 1829 περιηγήθηκε στην Ελλάδα, στην περιοχή κοντά στο γεφύρι του Κόπανου, υπήρχε κάποιος ποταμός που έφερε το όνομα «Καραβάς», ο οποίος κατέληγε στον Ευρώτα. Σύμφωνα με εκδοχή που προέρχεται από τη λαϊκή παράδοση, στην αρχαιότητα ο ποταμός Ευρώτας ήταν πλωτός και η συγκεκριμένη περιοχή αποτελούσε καραβοστάσι της αρχαίας Σπάρτης, εξ ου και το όνομα «Καραβάς». Η εκδοχή, μάλιστα, αυτή συνδέεται και με το μύθο της αρπαγής της Ωραίας Ελένης! Ωστόσο, κάποια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως η ονομασία έχει τούρκικη προέλευση και προέρχεται από τις λέξεις «καρά» (=μαύρος) και «αββάς» (τίτλος τούρκου αξιωματούχου).

Έως τις αρχές του 20ου αιώνα στην περιοχή του κάμπου του Καραβά κατοικούσαν εποχικά αγρότες και τσοπάνηδες που «κατέβαιναν» από τα γύρω ορεινά χωριά, οι οποίοι διέμεναν περιστασιακά σε αποθήκες και καλύβες. Το 1918 υπολογίζεται πως ξεκινά στην περιοχή η μόνιμη κατοίκηση, όταν χτίστηκε και κατοικήθηκε το πρώτο σπίτι, εκείνο του τσιφλικά Δημητρίου Καρμοίρη. Την ίδια περίοδο, μέρος μεγάλων περιουσιών των Βαρβιτσιώτη, Καρμοίρη, Παναγάκη και Σαλβαρά, άρχισαν να πωλούνται ως οικόπεδα, με τη βλέψη της δημιουργίας οικισμού, ενώ παράλληλα, η μεγάλη περιουσία Καρελλά εξανεμίστηκε στα παίγνια. Έτσι νέα σπίτια άρχισαν να χτίζονται και κάποιες καλύβες να μετατρέπονται σε οικίες, αρχικά από κατοίκους όμορων χωριών (Λογγάστρα, Σουστιάνοι, Τρύπη, Βάρσοβα, Μιτάτοβα), και μετέπειτα κι από περιοχές της Αρκαδίας (Άγιος Πέτρος, Μαυρίκι, Βούρβουρα κ.α.), οι οποίοι εγκαταστάθηκαν μόνιμα εδώ.

Μεταπολεμικά, την δεκαετία του 1950, ο Καραβάς γνώρισε έντονη οικιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη, γεγονός που δημιούργησε την ανάγκη ανέγερσης δημοσίων κτηρίων. Το 1954 κτίστηκε το Δημοτικό Σχολείο (το οποίο ήδη λειτουργούσε σε ισόγειο οικίας από το 1952) και θεμελιώθηκε ο Ι. Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, ο οποίος εγκαινιάσθηκε δύο χρόνια αργότερα. Τη δεκαετία του 1980 ο οικισμός σημείωσε την μεγαλύτερη πληθυσμιακή του αύξηση, που είχε ως αποτέλεσμα τη μετατροπή του μονοθέσιου Δημοτικού Σχολείου σε διθέσιο, και την ανέγερση μιας ακόμα αίθουσας, σε συνεργασία της Κοινότητας Λογγάστρας με την τοπική ενορία. Τη δεκαετία του 1990 ο πληθυσμός αρχίζει να φθίνει αριθμητικά, ενώ ήδη από 1987 το Δημοτικό Σχολείο είχε παύσει τη λειτουργία του.

Στις αρχές της νέας χιλιετίας πραγματοποιήθηκε μια σειρά έργων και παρεμβάσεων που διαμόρφωσαν τον οικισμό όπως είναι σήμερα. Γύρω στο 2000, η όψη του οικισμού άλλαξε ριζικά, ύστερα από τη νέα χάραξη και διάνοιξη της Επ.Ο Σπάρτης-Μεγαλόπολης, η οποία διέρχεται από το χωριό. Δύο χρόνια αργότερα, ο Δήμος Μυστρά κατασκεύασε πλατεία στο κέντρο του Καραβά, ενώ το 2008, κατόπιν συνεργασίας της Νομαρχίας Λακωνίας και του Δήμου Μυστρά, κατασκευάστηκε σχολικό συγκρότημα, το οποίο εγκαινιάστηκε από τον τότε Υπουργό Παιδείας, Ευριπίδη Στυλιανίδη, στο οποίο φιλοξενείται το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, ειδικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καραβά και το έργο του
Ξεχωριστό κομμάτι της ιστορίας του συνοικισμού αποτελεί ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καραβά. Ιδρύθηκε το 1983 από τους νέους του χωριού, δίνοντας την ευκαιρία στους συγχωριανούς -που ήταν διασπασμένοι σε τρεις οικισμούς- να εργαστούν συλλογικά και να διεκδικήσουν για την ανάπτυξη του τόπου τους, καθώς και να θέσουν κοινούς στόχους. Στις τέσσερεις δεκαετίες δράσης του, ο Σύλλογος έχει επιτελέσει σπουδαίο έργο, πραγματοποιώντας δεκάδες έργα ουσίας, προβαίνοντας σε εξωραϊσμούς, αναμορφώσεις και συντηρήσεις δημοσίων χώρων και κτιρίων (ναοί, σχολείο, πλατεία, προαύλια κ.τ.λ.), παρεμβαίνοντας, διεκδικώντας και προβάλλοντας ζητήματα που απασχολούσαν την τοπική κοινωνία, και διοργανώνοντας πλήθος παραδοσιακών, πολιτιστικών κ.ά. εκδηλώσεων.

Σημαντικότερες ετήσιες εκδηλώσεις του Συλλόγου αποτελούν α) το πατροπαράδοτο λαϊκό πανηγύρι του Καραβά, το οποίο πραγματοποιείται στις 20 Μαΐου, παραμονή της εορτής των πολιούχων του χωριού Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, β) η παραδοσιακή αποκριάτικη εκδήλωση το βράδυ της δεύτερης Κυριακής της αποκριάς και γ) η καθιέρωση της «Παιδικής Γιορτής Καραβά» (αθλοπαιδιές, θέατρο σκιών κ.ά.), που πραγματοποιείται την τελευταία δεκαετία στα τέλη Αυγούστου. Μάλιστα, την δεκαετία 2009-2018 ο Σύλλογος ανέπτυξε μία αξιοζήλευτη δράση, διοργανώνοντας πρωτότυπες και μοναδικές εκδηλώσεις (επετειακές, ανακύκλωση συσκευών, ημερίδες, εκδόσεις κ.π.ά.), στοχεύοντας, μεταξύ άλλων, στην ανάδειξη του τοπικού πολιτισμού και των μνημείων της περιοχής, όπως το διάσημο «Γεφύρι του Κόπανου», και η «Πίττα» (πεσσός του ρωμαϊκού υδραγωγείου Σπάρτης).

Σημεία ενδιαφέροντος
- Ενοριακός Ι.Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης: Είναι ναός τύπου μονόκλιτης βασιλικής, αποτελούμενος από τον κυρίως ναό, το ιερό βήμα και τον πρόναο ή νάρθηκα (ο όποιος είναι μεταγενέστερη προσθήκη). Θεμελιώθηκε στις 16-8-1954 και εγκαινιάσθηκε στις 17-10-1956 από τον Μητροπολίτη Κυθήρων Μελέτιο Γαλανόπουλο. Οικοδομήθηκε με εισφορές και την προσωπική εργασία των κατοίκων του οικισμού, σε οικόπεδο δωρεάς του Λογγαστρίτη ομογενούς Ευστρατίου Π. Νικολόπουλου. Αρχικά λειτουργούσε ως ξωκλήσι της ενορίας Λογγάστρας, έως και το 1979, οπότε και συστάθηκε η ενορία Καραβά. Τα πρώτα δείγματα αγιογραφίας εντοπίζονται στις εικόνες του τέμπλου, δια χειρός του γνωστού αγιογράφου που δραστηριοποιήθηκε στη Λακεδαίμονα, Ευάγγελου Μαυρικάκι, μαθητή του Φώτη Κόντογλου. Η αγιογράφηση του ναού ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2021.

- Παναγιά η Καραβιώτισσα: Το 2016, στο πλαίσιο των διήμερων επετειακών εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τα εγκαίνια του ενοριακού ναού, ύστερα από δωρεά του Ν.Ι.Κ., ενθρονίστηκε εικόνα της Παναγίας, που έλαβε την προσωνυμία «Καραβιώτισσα» και αφιερώθηκε στις μητέρες του χωριού. Έκτοτε, η Ενορία του Καραβά εορτάζει την Παναγιά την Καραβιώτισσα στις 2 Φεβρουαρίου, ανήμερα της Υπαπαντής, ημέρα που έχει καθιερωθεί από την Εκκλησία ως η Ορθόδοξη γιορτή της μητέρας. Αξίζει να σημειωθεί πως αντίγραφο της εικόνας της Παναγιάς της Καραβιώτισσας προσφέρθηκε στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Καραβιωτών από αντιπροσωπεία του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά Σπάρτης, που, το 2018, βρέθηκε στην Κύπρο στο πλαίσιο ίδρυσης του «Δικτύου Καραβά».

- Ξωκλήσι Μάη-Νικόλα: Πρόκειται για ναΐσκο, πιθανόν υστεροβυζαντινό κατάλοιπο. Είναι αφιερωμένο στον Όσιο Νικόλαο τον εν Βουνένοις (Μάη-Νικόλα) και εορτάζει στις 9 Μαΐου. Παραδοσιακά, μετά τη Θεία Λειτουργία, στήνεται από τους κατοίκους μικρό πανηγυράκι στον προαύλιο χώρο του ναού.

- Παρεκκλήσι Αγίου Γεωργίου: Ναός αρκετά μεταγενέστερος των δύο προηγούμενων, χτίστηκε στα 1983 και αποτελεί παρεκκλήσι του κοιμητηρίου του οικισμού.

- Δημοτικό Σχολείο Καραβά: Ιδρύθηκε θεσμικά ως εκπαιδευτήριο 1952 και αρχικά στεγάστηκε στο ισόγειο της οικία Παναγιώτη Κ. Βαρβιτσιώτη. Το σχολικό κτίριο ανεγέρθηκε το 1954 και τέθηκε σε λειτουργία ένα χρόνο αργότερα. Την περίοδο 1980-1986 το δημοτικό σχολείο μετατράπηκε σε 2/θέσιο, και για την κάλυψη των νέων αναγκών κτίσθηκε νέα αίθουσα, η οποία σήμερα χρησιμοποιείται ως κυλικείο του συλλόγου και της ενορίας. Το 1987 το Δημοτικό Σχολείο Καραβά ανέστειλε οριστικά την εκπαιδευτική του δραστηριότητα και συγχωνεύθηκε με το 2ο Δημοτικό Σχολείο Σπάρτης. Σήμερα, τα παιδιά του οικισμού μαθητεύουν στο 5ο Δημοτικό Σχολείο Σπάρτης. Το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου έχει παραχωρηθεί στον Πολιτιστικό Σύλλογο Καραβά, στόχος του οποίου είναι η μετατροπή του σε πολιτιστικό κέντρο.

- Πλατεία Καραβά: Κατασκευάστηκε από τον Δήμο Μυστρά το 2002, σε οικόπεδο που παραχώρησε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καραβά, το οποίο είχε αγοράσει, ήδη από την χρονική περίοδο 1993-1994, με δαπάνη του συλλόγου (και μικρή συμμετοχή της Κοινότητας Λογγάστρας) για το σκοπό αυτό.

- Το γεφύρι του Περδικάρη: O Περδικάρης είναι παραπόταμος του Ευρώτα, ο οποίος διασχίζει τον Καραβά. Η γέφυρά του είναι τρίτοξη και γεφυρώνει την παλαιά Επ.Ο. Σπάρτης–Μεγαλόπολης. Βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του χωριού, σε απόσταση 200 περίπου μέτρων από την πλατεία. Το έτος κατασκευής της παραμένει άγνωστο. Θεωρείται, όμως, ως ένα πιο σύγχρονο στην εποχή μας πετρογέφυρο, πιθανόν κατασκευασμένο στις αρχές του 20ου αιώνα. Τα τρία τόξα του γεφυριού είναι ισομεγέθη και ισοϋψή. Τα βάθρα πατάνε σε μεγάλες κυκλικές βάσεις με καμπυλωτό σχήμα, που συγχρόνως είναι και πρόβολοι. Τα δύο ακρόβαθρά του ακουμπάνε σε χωμάτινο έδαφος, με τα στηθαία (που ίσως είναι μεταγενέστερη κατασκευή) να είναι καλυμμένα από λεπτό στρώμα τσιμέντου. Το 2011 γκρεμίστηκε ένα μέρος του στηθαίου του γεφυριού, το οποίο αποκαταστάθηκε άμεσα από τον Δήμο Σπάρτης, ύστερα από παρέμβαση του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά.

- Ο Πύργος του Καρελλά: Πρόκειται για κτίσμα του 19ου αιώνα, το οποίο λειτούργησε αρχικά ως χάνι, κι αργότερα ως οικία. Σύμφωνα με προφορική παράδοση χτίστηκε από κάποιον απόγονο του Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη και είναι επίσης γνωστός ως «Πύργος του Ζαχαριά». Τελευταίος ιδιοκτήτης -όσο το κτίριο χρησιμοποιόταν ως οικία- υπήρξε κάποιος μεγαλοτσιφλικάς ονόματι Καρελλάς, ο οποίος είχε στη δούλεψή του ντόπιους εργάτες γης. Στο ευρύτερο οικιστικό συγκρότημα του Πύργου, έζησε στην Κατοχή ως παιδί, γιος του επιστάτη, ο Αρκάς συγγραφέας και ακαδημαϊκός, Θανάσης Βαλτινός. Σήμερα ο πύργος και ο περιβάλλοντας χώρος του ανήκουν στην οικογένεια Ανδριόπουλου.

- Ο Ευρώτας και η ζουρέικη «βάρκα»: Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα σημεία του ποταμού Ευρώτα, στις όχθες του οποίου είναι κατασκευασμένο ένα σιδερένιο καλάθι περασμένο σε μία τροχαλία, που λειτουργεί ως μέσο μεταφοράς και περάσματος από τη μια όχθη του ποταμιού στην άλλη. Πρόκειται για ιδιωτική κατασκευή, που δημιουργήθηκε από την οικογένεια Ζούρα, η οποία διαμένει στην αντίπερα όχθη. Η κατασκευή είναι γνωστή στους ντόπους ως «βάρκα».

- Οι «φαντάροι» – μνημείο ΚΕΕΜ: Το μνημείο κτίστηκε το 1973 από το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Εφοδιασμού Μεταφορών, στη μνήμη 12 οπλιτών που τραυματίστηκαν θανάσιμα κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, ύστερα από την ανατροπή στρατιωτικού οχήματος. Επρόκειτο για μέλη τιμητικού αγήματος και στρατιωτικής μπάντας που την 1η Δεκεμβρίου 1972 κατευθυνόταν στο Καστόρειο της Βόρειας Λακεδαίμονος για τον εορτασμό του πολιούχου του, Αγίου Θεοκλήτου του Λακεδαιμονίου. Το μνημείο αναμορφώθηκε το 2004 από το ΚΕΕΜ και εξωραΐστηκε το 2015 από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καραβά. Εκεί, πραγματοποιείται ετήσιο αρχιερατικό τρισάγιο αμέσως μετά τις εορταστικές εκδηλώσεις στο Καστόρι, παρουσία κατοίκων της περιοχής και τοπικών θρησκευτικών, πολιτικών και στρατιωτικών Αρχών. Με το πέρασμα του χρόνου η περιοχή βόρεια του οικισμού Καραβά, όπου βρίσκεται το μνημείο απέκτησε το τοπωνύμιο «φαντάροι».

- Ο «Άγγελος»: Στο σημείο που είναι τοποθετημένο το μνημείο του «Αγγέλου» διερχόταν ως το 2000 η παλαιά Επ.Ο. Σπάρτης–Μεγαλόπολης. Εκεί, πριν από αρκετές δεκαετίες, συνέβη αυτοκινητιστικό ατύχημα, με ανατροπή διερχόμενου λεωφορείου, από την οποία δεν τραυματίστηκε κανένας από τους επιβάτες. Το γεγονός αποδόθηκε σε θαύμα και εις ανάμνησή του η Κούλα Δήμου Καλλιμοπούλου έστησε ως αφιέρωμα ένα περίτεχνο σιδερένιο εικονοστάσι, στην κορυφή του οποίου αναπαρίσταται ένας άγγελος να κρατά και να σώζει ένα λεωφορείο από την πτώση. Λόγω του εικονοστασίου η περιοχή έχει πάρει το όνομα «Άγγελος».

- Η «Πίττα» και άλλα ίχνη του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου Σπάρτης: Σε διάφορες θέσεις στον οικισμό μας είναι ορατά κατάλοιπα του ρωμαϊκού υδραγωγείου, είτε με τη μορφή κτιστού αγωγού, συχνά λαξευμένου στο φυσικό βράχο, είτε τοξοστοιχίας υδατογέφυρας, ενίοτε μονότοξης. Στο ρέμα της «Λεκάνας», έχουν εντοπισθεί τα υπολείμματα μιας μεγάλης υδατογέφυρας, ο καλύτερα διατηρημένος πεσσός της οποίας σώζεται σε ύψος 11 περίπου μέτρων· η λίθινη βάση του έχει ύψος 3,50μ. και διαστάσεις 2,30x3μ. Είναι γνωστός με την ονομασία «Πίττα», λόγω του κεραμοπλαστικού κοσμήματος στο ανώτερο τμήμα του. Ο πεσσός αυτός είναι σημαντικός, γιατί είναι ο μοναδικός από όλο το υδραγωγείο ο οποίος διασώζει την οπτοπλινθοδομή του ανώτερου τμήματός του. Μάλιστα, νοτίως αλλά και βορείως της «Πίττας» είναι ορατά τα ίχνη περισσότερων πεσσών, η απόσταση ανάμεσα στους οποίους υπολογίζεται σε περίπου τέσσερα μέτρα. Στο ανώτερα σωζόμενο τμήμα του πεσσού δεσπόζει το περίφημο κεραμοπλαστικό κόσμημα, από το σχήμα του οποίου τόσο ο πεσσός, όσο και η περιοχή έχουν πάρει την ονομασία «Πίττα». Εξ όσων γνωρίζουμε, δεν έχει συναντηθεί σε άλλο ρωμαϊκό υδραγωγείο -δηλαδή σε ένα αποκλειστικά χρηστικό τεχνικό έργο- αντίστοιχο τέτοιου είδους κεραμοπλαστικό διάκοσμο. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καραβά διοργάνωσε επιστημονική ημερίδα για την ανάδειξη της «Πίττας» και του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου, στις 21 Μαρτίου 2018, τα πρακτικά της οποίας αναμένεται να εκδοθούν.

- Το γεφύρι του Κόπανου: Κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα. Ως έτος κτίσης έχει επικρατήσει το 1749, ωστόσο ορθότερο θεωρείται το 1730. Σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομά του από κάποιον αρχιμάστορα, ονόματι Ιωάννη Κόπανο. Μια άλλη εκδοχή, όμως, υποστηρίζει πως η ονομασία οφείλεται στον ξύλινο κόπανο, με τον οποίο οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα στη βραχώδη όχθη του ποταμού, στη βάση της γέφυρας. Το γεφύρι ήταν πέτρινο, δίτοξο, με τρία πλαϊνά τοξοπαράθυρα. Κατασκευάσθηκε για τη ζεύξη του Ευρώτα κι έπαιζε σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία και τις μετακινήσεις εντός κι εκτός Λακεδαίμονος, συνδέοντας τον μοναδικό αμαξιτό δρόμο από και προς Μυστρά (και μεταγενέστερα από και προς την Σπάρτη). Γκρεμίστηκε το 1902, ύστερα από μεγάλη κατεβασιά του ποταμού Ευρώτα, η οποία το παρέσυρε στο πέρασμά της. Την πτώση του συνόδεψαν διάφοροι μύθοι και λαϊκοί θρύλοι, δίνοντάς του μυθικές διαστάσεις έως τις μέρες μας! Σήμερα σώζεται μόνο το ένα ποδαρικό στην ανατολική όχθη του ποταμού μαζί με ένα τοξοπαράθυρο, ενώ το αντίστοιχο ποδαρικό στη δυτική όχθη βρίσκεται γκρεμισμένο μέσα στην κοίτη του ποταμού κι είναι ορατό σε περιόδους ανομβρίας. Το γεφύρι υπήρξε το πρώτο αξιοθέατο που συναντούσαν οι Ευρωπαίοι περιηγητές φτάνοντας στην κοιλάδα του Ευρώτα, οι οποίοι τον 18ο και 19ο αιώνα εξερευνούσαν τη Λακεδαίμονα. Για σχεδόν δύο αιώνες οι περιηγητές που επισκέφτηκαν το Μυστρά και τη Σπάρτη, το περιέγραψαν στα κείμενα τους ή το σχεδίασαν και το αποτύπωσαν σε γκραβούρες, οι οποίες δημοσιεύτηκαν ευρέως στον ευρωπαϊκό τύπο. Έτσι, στέκοντας επιβλητικά στις όχθες του Ευρώτα, το γεφύρι του Κόπανου αποτελεί την πλέον αναγνωρίσιμη εικόνα του ιστορικού ποταμού. Το γεφύρι αποτελεί το έμβλημα του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά από την ίδρυσή του. Για αυτό, έναν αιώνα ύστερα από την πτώση του, ο Σύλλογος ανέλαβε συντονισμένες πρωτοβουλίες για την ανάδειξη, διάσωση και προστασία του μνημείου, οι οποίες κορυφώθηκαν το 2015 με καθαρισμό του γεφυριού και διοργάνωση επιστημονικής ημερίδας, τα πρακτικά της οποίας εκδόθηκαν το 2017 με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη.

Οι σχέσεις με τον Καραβά Κύπρου και το «Δίκτυο Καραβά»
Στις 20 Αυγούστου 2018, πολυμελής αντιπροσωπεία του κατεχόμενου Δήμου Καραβά, με επικεφαλής το Δήμαρχο, πραγματοποίησε την πρώτη της επίσκεψη στον Καραβά Σπάρτης, υποδεχόμενη στην πλατεία του χωριού από τον Πρόεδρο και τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά. Στις 26/8, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων (για τα 100 χρόνια μόνιμης κατοίκησης του Καραβά Σπάρτης), το χορευτικό τμήμα της αντιπροσωπείας του Καραβά Κύπρου παρουσίασε σε τιμητική εκδήλωση παραδοσιακούς κυπριακούς χορούς. Αυτή η συνάντηση-γνωριμία των εκπροσώπων των δύο περιοχών αποτέλεσε το εφαλτήριο της ανάπτυξης των μεταξύ τους αδελφικών σχέσεων. Στις 24-27 Νοεμβρίου 2018 αντιπροσωπεία του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά ανταπέδωσε την επίσκεψη στην Κύπρο, ύστερα από πρόσκληση του Δήμαρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου του κατεχόμενου Δήμου Καραβά. Τη Δευτέρα 26 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο οίκημα του Πολιτιστικού Ιδρύματος Καραβιωτών εκδήλωση Υπογραφής Πρωτοκόλλου Αδελφοσύνης Γεωγραφικών Οντοτήτων με την Ονομασία «Καραβάς», μεταξύ του Δήμου Καραβά Κύπρου, της Κοινότητας Καραβά Κυθήρων και του Οικισμού Καραβά Σπάρτης, ιδρύοντας το «Δίκτυο Καραβά». Το πρωτόκολλο υπογράφηκε από το Δήμαρχο Καραβά, Νίκο Χατζηστεφάνου, τον Πρόεδρο της Τ. Κοινότητας Καραβά Κυθήρων, Γιώργο Τσάκο, και τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά Σπάρτης, Νίκο Ι. Καρμοίρη. Όπως αναγράφεται στο Σύμφωνο, στόχος του Δικτύου είναι «όπως το κοινό όνομα των τριών οντοτήτων ενώνει τους τόπους στα ίδια ιδανικά, αρχές και στόχους για Ελευθερία, Δημοκρατία και Δικαιοσύνη. Επιδίωξη του δικτύου είναι να διευρυνθεί όπου υπάρχει Καραβάς και, με πνεύμα συναντίληψης, συνεργασίας και συναδέλφωσης, να προωθηθεί η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια προς το όφελος και την ευημερία όλων των πολιτών των ανωτέρω περιοχών».

–*–*–
Από το 2009 ιδρύθηκε και λειτουργεί η ιστοσελίδα www.e-karavas.gr, στην οποία οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες για τον Καραβά Σπάρτης, τους ανθρώπους του, τον Πολιτιστικό Σύλλογο και τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στο χωριό.

*Επιμέλεια: Νίκος Ι. Καρμοίρης, τ. Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά - Ιδρυτικό μέλος «Δικτύου Καραβά»

>> [Το αφιέρωμα δημοσιεύθηκε στο 14ο τεύχος του περιοδικού «Καραβιώτικα Δρώμενα» του εκτοπισμένου Δήμου Καραβά Κύπρου. (Δείτε εδώ το περιοδικό σε ψηφιακή μορφή)]